Chết

Phúng dụ sự chết của Eglon van der Neer, 1677

Chết thông thường được xem là sự chấm dứt các hoạt động của một sinh vật hay ngừng vĩnh viễn mọi hoạt động sống (không thể phục hồi) của một cơ thể. Định nghĩa về cái chết còn tùy thuộc vào quan điểm tôn giáo, tín ngưỡng cũng như các lĩnh vực liên quan. Trong y học, chết là chấm dứt vĩnh viễn của mọi hoạt động sống như hô hấp, trao đổi chất hay phân chia tế bào.

Trích dẫn

Tiếng Việt

• 1916, Trần Cao Vân, Chết

  Đứa nào muốn chết, chết như chơi,
  Chết vị non sông, chết vị Trời.

• 1940, Thâm Tâm, Chết

  Lâu quá chừng ư? Độ bảy ngày
  Mà người bạc mệnh cỏ chưa xây
  Lòng thân nhân đã nguôi thương tiếc
  Thưa cả hương thờ nhung khói bay

• 1943, Nguyễn An Ninh, Sống và chết

  Chết đó, rõ ràng danh sống mãi
  Chết đây, chỉ chết cái hình hài
  Chết vì Tổ quốc, đời khen ngợi
  Chết cho hậu thế, đẹp tương lai.

• ~, Bích Khê, Tôi chết rồi tiếng nói như châu

  Tôi chết rồi! Tiếng nói như châu
  Ánh sắc phương phi rất nhiệm mầu

• 1952, Hồ Chí Minh, Chết vì ốm đòn

  "Tátxinhi, Tátxinhi
  Mi đã khôn hồn, mà chết đi!
  Con mi đền tội, con mi chết,
  Đền tội ngày nay, chết đến mi!"

Tiếng Anh

• 13/11/1789, Benjamin Franklin, thư gửi Jean-Baptiste Le Roy

  ...in this world nothing can be said to be certain, except death and taxes.

  Trên thế giới này không gì có thể nói là chắc chắn, trừ cái chết và thuế.

• 1833, Edmund Kean

  Dying is easy. Comedy is hard.

  Chết thì dễ. [diễn] Hài kịch mới khó.

Tiếng Do Thái

• ~, Kinh Thánh Cựu Ước, Sáng 3:19

  בְּזֵעַ֤ת אַפֶּ֙יךָ֙ תֹּ֣אכַל לֶ֔חֶם עַ֤ד שֽׁוּבְךָ֙ אֶל־הָ֣אֲדָמָ֔ה כִּ֥י מִמֶּ֖נָּה לֻקָּ֑חְתָּ כִּֽי־עָפָ֣ר אַ֔תָּה וְאֶל־עָפָ֖ר תָּשֽׁוּב׃ (בראשית ג)

  ngươi sẽ làm đổ mồ-hôi trán mới có mà ăn, cho đến ngày nào ngươi trở về đất, là nơi mà có ngươi ra; vì ngươi là bụi, ngươi sẽ trở về bụi.

Tiếng Hy Lạp

• ~750 TCN, Homeros, Iliad, Khúc IX, câu 320

  κάτθαν’ ὁμῶς ὅ τ’ ἀεργὸς ἀνὴρ ὅ τε πολλὰ ἐοργώς.

  Chết không phân biệt đứa chẳng làm gì cũng như thằng làm cật lực.

• ~, Kinh Thánh Tân Ước, Hêbơrơ 9:27

  καὶ καθ’ ὅσον ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν, μετὰ δὲ τοῦτο κρίσις, (Προς Εβραίους)

  Theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán-xét,

Tiếng Pháp

• 1715, Louis XIV của Pháp, lời cuối

  Je m’en vais, mais l’État demeurera toujours.

  Ta ra đi nhưng Nhà nước luôn ở lại.

Xem thêm

• Tử hình
• Sinh thái học
• Tự sát

Liên kết ngoài

• Bài viết bách khoa Chết tại Wikipedia