Nghiên
Nghiên (chữ Hán: 硯, hay nghiễn) là một dụng cụ dùng để mài và chứa mực Tàu. Mực Tàu thường được đông đặc thành những thỏi mực. Khi cần mực để viết, người xưa bôi một chút nước lên đầu thỏi mực rồi chà nó lên mặt phẳng của nghiên để mài.
Trên nghiên có thể có một chỗ nhỏ để chứa nước, chẳng hạn đối với các nghiên có vào đời nhà Tống, Trung Quốc. Về sau, chỗ chứa nước này trở thành chỗ chứa mực. Nước thường được chứa trong một món đồ bằng sứ, khi cần thì lấy rưới lên nghiên.
Ca dao, tục ngữ Việt Nam
[sửa]Nguồn: [1]
- Thấy anh theo dõi bút nghiên
Em đây xin hỏi, trời nghiêng bên nào?
– Anh từng đọc sách bên Tàu
Đất nghiêng thì có, trời nào đâu nghiêng- Ca dao Việt Nam
- Chàng đề phú thiếp đề thơ
Tưởng nhân duyên ấy bao giờ cho quên
Khuyên chàng giữ việc bút nghiên
Đừng tham nhan sắc mà quên học hành- Ca dao Việt Nam
- Xin chàng giữ lấy bút nghiên
Đừng tham nhan sắc chớ quên học hành
Nữa mai được chiếm khoa danh
Trước là vinh thiếp sau mình vinh thân- Ca dao Việt Nam
- Văn chương đựng không đầy lá mít
Võ thì đá không bể nổi mảnh sành
Nghe vua treo bảng cũng xòng xành ra thi
Bảng đề không biết chữ chi
Mài nghiên, mút bút có khi hết ngày- Ca dao, dân ca Việt Nam
- Chẳng tham lắm ruộng nhiều trâu
Tham vì ông lão tốt râu mà hiền
Chẳng tham ruộng cả ao liền
Tham vì cái bút cái nghiên anh đồ- Ca dao, dân ca Việt Nam
- Tháp Bút, nghiên mực còn đây
Cầu cong Thê Húc tháng ngày chẳng phai- Ca dao Việt Nam
Thơ Việt Nam
[sửa]- Ở mãi kinh kỳ với bút nghiên,
Đêm đêm quán trọ thức thi đèn.
Xót xa một buổi soi gương cũ
Thấy lệch bao nhiêu mặt chữ điền.- Sao chẳng về đây?, Nguyễn Bính, 1941
