Cộng hòa

Bìa Cộng hòa của Platon năm 1901 - Đọc Homeros

Cộng hòa là hình thức nhà nước mà quyền lực quốc gia nằm trong tay nhân dân thông qua những người đại diện.

Trích dẫn về cộng hòa

Tiếng Việt

• 1915, Phan Kế Bính, Việt Nam phong tục, III.1

  Nước ta là một nước bán khai, dân trí phần nhiều còn ngu đần, chưa có thể bỏ ngay cách chuyên chế mà dùng cách cộng hòa được.

• 1926, Phan Bội Châu, Văn tế Phan Châu Trinh

  Trước đã giỏi mà sau thêm giỏi nữa, dấu cộng hòa xin rán sức theo đòi;

• 1930, Phan Khôi, Theo thuyết chánh danh, soát lại mấy cái danh từ người mình thường dùng

  Nguyên chữ “cọng hòa” là chữ cũ của Tàu. Theo lịch sử Trung Quốc, năm 842 trước Tây lịch, vua Lệ Vương nhà Châu bị đày, bấy giờ con trai vua là Tuyên Vương còn nhỏ, hai vị đại thần là Châu công và Thiệu công bèn cầm lấy chánh quyền, qua năm sau, 841, xưng là Cọng hòa nguyên niên. Được 14 năm như vậy, rồi đến năm 827 thì vua Tuyên Vương được lập lên, mà hiệu Cọng hòa bị bãi bỏ. Đó, gốc tích chữ “cọng hòa” là vậy đó, cả danh và thiệt cũng đều khác với dân chủ. Vậy mà trong bổn ước pháp lại dùng nó, chẳng qua là tại hồi đó người Tàu đều hiểu nó như là dân chủ mà thôi.

Tiếng Anh

• 1801, Thomas Jefferson, First Inaugural Address

  But every difference of opinion is not a difference of principle. We have called by different names brethren of the same principle. We are all Republicans, we are all Federalists.

  Nhưng mọi khác biệt về quan điểm không phải là khác biệt về nguyên tắc. Chúng ta đã gọi các huynh đệ cùng chung nguyên tắc bằng những cái tên khác nhau. Chúng ta đều là người Cộng hòa, chúng ta đều là người Liên bang.

Tiếng Latinh

• ~, Tacitus, Annales, cuốn III, đoạn XXVII

  Corruptissima re publica plurimae leges

  Nền cộng hòa càng mục ruỗng, nó càng có nhiều luật lệ.

Xem thêm

• Ý thức hệ
• Độc tài
• Dân chủ

Liên kết ngoài

• Bài viết bách khoa Cộng hòa tại Wikipedia